Al decennia lang probeert de zuivelindustrie kinderen met schoolmelk te overtuigen om de melk van koeien te drinken. Het NTR-programma De Buitendienst hielp de zuivelindustrie een handje bij het goedpraten van de exploitatie van koeien. Op een nogal verontrustende manier werd vanuit meerdere hoeken uitgelegd dat deze dieren gebruikt mogen worden: met de keuze van de geïnterviewden, met een verzonnen vloggende koe die instemt met de uitbuiting en de reacties van de presentatoren die het rijk worden van de exploitatie van deze dieren bejubelen. Het programma richt zich op kinderen tussen 9 en 12 jaar en wordt gebruikt tijdens School-TV. Daarmee heeft het programma ook een functie bij de educatie van kinderen. Kinderen inprenten waarom het gebruik van dieren oké is, is onverantwoord en kan geen taak zijn van een publieke omroep.
In de aflevering Koeien: Queens of milk beloven Nienke en Matthijs op zoek te gaan naar het geluk van de koe Katja. Het antwoord komt niet verder dan een geluk dat afgemeten wordt aan de hoogte van de melkproductie. De kijker wordt geacht om hier positief over te zijn. Ondanks de manieren waarop de dieren geëxploiteerd worden voorbij komen, laten Matthijs en Nienke de kijkende kinderen achter met het idee dat de uitbuiting van deze dieren volstrekt normaal en oké is.
Om er achter te komen of de dieren het wel naar hun zin hebben, gaan ze niet op bezoek bij een dierenrechtenorganisatie dat het opneemt voor de belangen van de koeien. Maar wel bij degene die het dier tot eigendom heeft gemaakt: ‘Melkveehouderij De Tolakker’. Dit is geen regulier bedrijf, maar een leerbedrijf van de Universiteit Utrecht. Het is een biologische uitbater van 70 koeien. Ter vergelijking: een gemiddelde bedrijf heeft minstens 100 koeien en de 100 grootste bedrijven van Nederland houden minimaal 500 koeien. Ze spreken daar verantwoordelijke Leonie de Jongh-Vernooij. Zij vergoelijkt dat een kalfje met 1 dag al weg gehaald wordt bij haar moeder, door aan te geven dat de moederkoe vaak niet omkijkt naar het kalf omdat ze geen band hebben. Ze vertelt er niet bij dat het opbouwen van deze band juist verhinderd wordt door het uit elkaar halen van moeder en kind. Nienke en Matthijs vragen ook niet door.
Als Leonie uitlegt dat de koe ieder jaar leven moet geven aan een kalfje, antwoord Nienke enthousiast dat de koe niet alleen een ‘melkmachine’, maar ook een ‘kalfjesproducent’ is. Terwijl de twee presentatoren zelf een oormerk door beide oren van het pasgeboren kalfje jassen, stelt Nienke aan Leonie een paar quasi-kritische vragen. Helaas laat ze zich met een kluitje in het riet sturen.
“Wordt het dier zo niet een product?” / “We moeten aan regels voldoen”.
Het eerlijke antwoord dat we niet horen: “Ja, het dier is per definitie een gebruiksobject als we die gebruiken voor onze doeleinden.”
“Waar zijn de stieren?” / “die hebben we niet, we insemineren”
Het eerlijke antwoord dat we niet horen: “De stierkalfjes worden op zeer jonge leeftijd geslacht voor kalfsvlees, omdat ze geen melk kunnen produceren.”
Leonie vertelt dat de koeien haar bijna 50 liter per dag per koe opleveren. Nienke en Matthijs zingen een liedje: “koeienmelk is het nieuwe goud”. Om naar de kijkende kinderen maar even te benadrukken hoe fijn het is om een dier als product uit te buiten voor eigen gewin.
Door de aflevering heen worden filmpjes van een niet-bestaande vlogger getoond die het leven van Koe Katja vertolkt. Daarin wordt gedaan alsof de koe volstrekt achter de uitbuiting van haar lichaam staat. ‘Ik ben binnen een dag bij mijn moeder weggehaald, beetje lonely maar chill. Wat ook zo leuk is: de boer zegt dat ik heel veel melk moet geven, net als mamma.’ / ‘Mijn melk kunnen jullie straks lekker kopen in de winkel’ / ‘Ik ben gelukkig, want ik krijg een massage’, terwijl ze tegen een koeienborstel staat.
Nienke en Matthijs willen dan toch écht de wetenschap er bij halen om zeker te zijn dat de koe écht gelukkig is. Hoe? Door diergeneeskundig onderzoeker Arend Schot een kijkje te laten nemen in de buik van de koe – we kid you not. Deze heeft twee koeien in een kamer vastgeketend die operatief van een plastic ring (fistel) in het lichaam zijn voorzien waardoor hij tot zijn oksel in de inwendige maag kan komen. Zijn conclusie: als de kwaliteit van de koemelk goed is, is het een gelukkige koe. ‘Anders krijgt de boer ook minder centjes, haha’.
De aflevering sluit met het nieuws van de vloggende koe Katja dat de boer haar niet meer nodig heeft en ze dus naar de slacht gaat. Om nog maar eens te benadrukken hoe zeer de koe achter haar onderdrukking staat, vertelt de hypothetische koe Katje in haar filmpje dat ze haar huid wil weggeven aan de eerste die haar vlog leuk vindt. Vervolgens liggen Nienke en Matthijs enthousiast rollend over een kleed van Katja’s huid.
De Nederlandse Vereniging voor Veganisme heeft NTR en De Buitendienst laten weten zeer teleurgesteld te zijn in deze aflevering en hen gevraagd om in de toekomst de exploitatie van dieren niet te vergoelijken.