Fruit is natuurlijk plantaardig. Toch kan er een (niet-vegan) laagje overheen zitten om te zorgen dat het product glimt of langer houdbaar is.

Filmlaag

Je staat er niet bij stil, maar soms wordt er een dun laagje aangebracht op fruit. Dit wordt een filmlaagje (ook wel “coating”) genoemd. Er zijn vele stoffen ontwikkeld om de oppervlakte van fruit te behandelen.1,2 Veel van die stoffen zijn plantaardig of synthetisch. Vaak is het duurder om stoffen uit dieren te halen, dus de kans is groter dat het gaat om plantaardige (of gesynthetiseerde13) stoffen, al is het nooit uit te sluiten dat dierlijke stoffen worden gebruikt. Dierlijke stoffen die bijvoorbeeld worden gebruikt als filmlaagje op fruit zijn bijenwas en schellak. Daarnaast hebben wetenschappers in 2012 ook een spray ontwikkeld op basis van Chitosan.3 Dat wordt gemaakt van Chitin, wat voornamelijk gewonnen wordt uit krabben en garnalen.4 Het is niet duidelijk of Chitosan al commercieel op de markt is of gebruikt wordt.

Labeling

In Europa is oppervlaktebehandeling van verse citrusvruchten, meloenen, appelen, peren, perziken en ananassen toegestaan. Er mag dan alleen witte en gele bijenwas (E901), candelillawas (E902), carnaubawas (E903) en schellak (E904) gebruikt worden.10 Hiervan zijn de bijenwas en schellak van dierlijke herkomst en dus niet vegan. In Europa is er op dit moment geen verplichting om te vermelden of deze producten een oppervlaktebehandeling hebben gehad.

In de praktijk wordt het vaak aangegeven met een label als fruit nabehandeld is met een middel dat nog op het fruit zit. Dit fruit is dan meestal verpakt (bijvoorbeeld in een netje). Als je los fruit koopt waar geen label op zit, is de kans zeer groot dat deze ook niet nabehandeld is. In Duitsland is het verplicht om fruit te labelen als het behandeld is met een waslaagje (zoals bijenwas of schellak). Er wordt druk uitgeoefend om daar Europese wetgeving van te maken.12
In de Verenigde Staten is het ook al verplicht dat fruit en groente die een waslaag hebben gekregen gelabeld worden.11 Daar zouden ook komkommers en wortels als koolraap en knolraap soms behandeld worden met een was tegen uitdroging.7

Kooptip

Koop fruit waar geen verpakking omheen zit. Als er geen label op zit, is de kans het grootste dat het niet nabehandeld is.

Citrusvruchten

Uit een uitzending van De Keuringsdienst Van Waarde bleek dat citroenen vaak behandeld zijn met een waslaag met schellak als het hoofdingrediënt.5 De basisstof voor schellak is de afscheiding van een luis. Albert Heijn heeft in 2013 aangegeven dat op alle citrusvruchten een waslaag wordt aangebracht met daarin een nabehandelingsmiddel.6 De waslaag zou eraf te halen zijn door ze te boenen met heet water. Biologische citroenen zouden geen waslaag hebben.

Waslaag op appels

Op appels is soms een waslaagje te vinden. Een appel maakt ‘van nature’ zelf een waslaagje (de cuticula) aan om uitdroging tegen te gaan. Een Jonagoldappel maakt bijvoorbeeld een sterk waslaagje aan. Door het wassen en borstelen van de appels om vuiligheid te verwijderen, gaat deze natuurlijke waslag er vanaf. Daardoor is de appel minder goed beschermd tegen uitdroging.7 Dit kan hersteld worden door een nieuw waslaagje aan te brengen. Volgens de Nederlandse Fruittelers Organisatie brengen telers zelf geen waslaagje op appels aan. Wel kan de behandeling met het rijpingshormoon Ethrel invloed hebben op de kleur van de appel.8 Echter, verpakbedrijven zouden wel een laagje was over de appels spuiten. Dit kan bestaan uit carnaubawas, candelillawas of bijenwas.9

Vruchtensap

Vruchtensappen worden vaak helder gemaakt met behulp van gelatine, caseïne (melkeiwit) of ander eiwit. Dit hulpmiddel wordt later weer verwijderd waardoor het niet vermeld hoeft te staan op de ingrediëntenlijst. Lees meer over vruchtensappen.

Bronnen

Eerste versie geschreven door MSc E. Dingemans.

  1. Jongen, W. Improving the Safety of Fresh Fruit and Vegetables Woodhead Publishing Series in Food Science, Technology and Nutrition (2005, p454-), chapter 15: Antimicrobial films and coatings for fresh fruit and vegetables. ISBN 9781845690243
  2. Clint Richardson, Redefining Food In 3-D, 8 januari 2012. Bekeken op 10 december 2015
  3. Are bananas vegan? Why wouldn’t they be?. The Vegan Review, 08 mei 2022. Bekeken op 09 mei 2022
  4. Thirunavukkarasu. N, K. Dhinamala, R. Moses Inbaraj, Production of chitin from two marine stomatopods Oratosquilla spp. (Crustacea). Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 2011, 3(1):353-359
  5. Citroen, De Keuringsdienst van Waarde, 26 juli 2012
  6. Tweet van Albert Heijn op 13 mei 2013, “Op alle citrus wordt een waslaag toegepast met daarin een nabehandelingsmiddel dat wettelijk is to…”
  7. Is There Wax on Apples?, Bestfoodfacts.org, 19 augustus 2016. Bekeken op 28 mei 2016
  8. Reinier Kist, Hoe kan het dat een appel glimt? Moet ik ‘m wassen?, 19 augustus 2010. Bekeken op 11 december 2015
  9. How safe is the wax on apples?, Naked Scientists, 7 februari 2010. Bekeken op 28 mei 2016
  10. Richtlijn 95/2/EG van het Europeees parlement en van de Raad van 20 februari 1995 betreffende levensmiddelenadditieven met uitzondering van kleurstoffen en zoetstoffen. Bekeken op 28 mei 2016
  11. CPG Sec. 562.550 Safety and Labeling of Waxed (Coated) Fruits and Vegetables, FDA, 20 maart 2015. Bekeken op 28 mei 2016
  12. Law on Mandatory Labelling of Surface Treatment – Agrolab.com
  13. AGF.nl, De voordelen van coatings en naoogstbehandelingen op vers fruit, 7 jul 2020. Bekeken op 26 januari 2022