Het Voedingscentrum is met vernieuwde aanbevelingen gekomen voor zwangeren. Vooral de adviezen over vis en soja roepen veel vragen op bij veganisten. Maar wat betekenen deze aanbevelingen nu eigenlijk voor veganisten die geen dieren willen eten tijdens de zwangerschap? Kan dat nog wel veilig? Wij zochten het uit en het korte antwoord is: ja natuurlijk, mits je gevarieerd blijft eten en vitamine D, B12 en omega-3 blijft suppleren.

Vis of Omega-3?

In de nieuwe aanbeveling voor zwangeren wordt de nadruk gelegd op het eten van vis. Als we het advies nader bekijken, blijkt niet ‘vis’ een vereiste te zijn voor gezondheid van moeder en kind tijdens de zwangerschap, maar omega-3 vetzuren (DHA). Het voedingscentrum raadt zelfs af de meeste soorten zeedieren te eten, vanwege de hoge gehalten aan giftige stoffen die daarin voor kunnen komen. Voor veganisten is er dus geen noodzaak om opeens over te gaan op het eten van vissen. Met plantaardige supplement voor omega-3 kun je goed uit de voeten. De aanbeveling voor zwangeren is om elke dag 250-450 mg DHA te nemen.

Uitkijken met soja?

In de media wordt het advies om terughoudend te zijn met sojaproducten tijdens de zwangerschap opgevat als ‘soja is slecht voor zwangeren’. Als we het advies echter nader bekijken, blijkt de ‘beperking’ van sojaproducten, of eigenlijk isoflavonen, die in dit advies wordt aangeraden heel ruim. Omgerekend zou een vrouw van 65 kilo dagelijks ongeveer 100 gram tofu, 100 gram tempeh, en 200 ml sojamelk per dag mogen eten. Of 200 gram sojayoghurt, 250 gram(!) sojaburgers en 75 gram edamame boontjes. Zwangere vrouwen kunnen dus met dit advies bij hun ontbijt, lunch en avondeten een portie soja eten, zonder dat dit ’te veel’ is. Zwangere vrouwen kunnen dus gewoon gevarieerd eten, en sojaproducten afwisselen met andere plantaardige eiwitbronnen.

De wetenschappelijke onderbouwing van het advies over soja is bovendien niet zo sterk. De resultaten van dierproeven zijn slechts in beperkte mate indicatief voor het effect op mensen. Hier zou meer onderzoek naar moeten worden gedaan. Ook nemen ze als basis een Frans onderzoek waarvan ze zelf aangeven dat het deels achterhaald is. Dit is op zich nogal vreemd. Er is meer onderzoek nodig, wat waarschijnlijk heeft geleid tot een advies dat aan de voorzichtige kant is.

Nogmaals, met een gezond en gevarieerd plantaardig voedingspatroon is het gewoon goed mogelijk om ook tijdens de zwangerschap veganistisch te blijven leven, net als overigens tijdens alle levensfasen. Mocht je hulp nodig hebben bij het samenstellen van een gezond dieet voor jou en je kind, dan kun je er voor kiezen om advies in te winnen bij een plantaardige diëtist/specialist.

Het rapport over isoflavonen uit soja

3.5 Isoflavonen uit soja

3.5.1 Aanbeveling

Voorkom overmatige inname van isoflavonen uit sojaproducten en neem geen supplementen die deze fyto-oestrogenen bevatten.

3.5.2 Toelichting

Sojabonen en producten gemaakt van sojabonen bevatten relatief veel isoflavonen. Deze stoffen hebben een zwak oestrogene werking en kunnen de placenta passeren. Er is geen Europese bovengrens vastgesteld voor de algemene bevolking en ook niet specifiek voor zwangere vrouwen. In Frankrijk wordt een bovengrens van 1 milligram per kilogram lichaamsgewicht per dag aangehouden voor de algemene bevolking. De commissie neemt uit voorzorg deze Franse bovengrens over voor zwangere vrouwen. De bovengrens is gebaseerd op dierexperimenteel onderzoek waarin bleek dat regelmatige hoge blootstelling tijdens de zwangerschap of na de geboorte gepaard kan gaan met veranderingen in de ontwikkeling van de geslachtsorganen, de rijping van de geslachtsorganen en soms ook in de vruchtbaarheid.11

De bovengrens wordt met de voeding alleen gehaald of overschreden bij een hoge consumptie van sojabonen of -producten. Om een indicatie te geven: de grens van 64 milligram isoflavonen per dag wordt bereikt met de consumptie van 310 gram tofu, of 340 gram tempe, of 230 gram sojabonen (edamame), of 610 milliliter sojamelk, of 610 milliliter sojayoghurt, of 1,2 kilogram sojaburgers. Sojasaus draagt maar zeer beperkt bij aan de inname van isoflavonen. Op basis van deels gedateerde gegevens lijkt het erop dat overschrijding van de bovengrens kan voorkomen bij sommige mensen met een veganistisch voedingspatroon (ongeveer 75 milligram isoflavonen per dag), bij een traditioneel Zuid-Aziatisch voedingspatroon (ongeveer 25 tot 100 milligram isoflavonen per dag) en bij mensen met een lactose-intolerantie die zuivelvervangers op basis van soja nemen.

Bij een omnivoor of vegetarisch voedingspatroon ligt de inname van isoflavonen doorgaans veel lager (tussen de 1 en 12 milligram per dag).11 Bij het gebruik van supplementen met fyto-oestrogenen is er meer risico dat de bovengrens wordt overschreden, omdat de concentraties daarin hoger kunnen zijn. Daarom wordt het gebruik van deze supplementen afgeraden.’

Bron: Pagina 32-33 van het ‘kernadvies’
https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2021/06/22/voedingsaanbevelingen-voor-zwangere-vrouwen (edited)

Meer informatie

Vond je dit artikel nuttig?

De Nederlandse Vereniging voor Veganisme (NVV) is een ledenvereniging die opkomt voor dieren en de belangen van veganisten. We kunnen jouw steun goed gebruiken om ons te blijven inzetten hiervoor. Word lid, doe een donatie of word zelf vrijwilliger.