Timo Kramp werd 5 jaar geleden van de een op andere dag vegan. Hij is eigenaar van het plantaardige branding bureau Kindly Made. Kindly Made helpt merken om impact te maken, onder andere door aansprekende, opvallende productverpakkingen te ontwerpen voor plantaardige producten. Ze werken uitsluitend samen met klanten die dezelfde waarden delen. Voor de binnenkort beschikbare Vegan Kalender van de NVV stelde Timo zijn talent als vormgever beschikbaar.
Waarom heb je Kindly Made opgericht?
Met Kindly Made werken we alleen voor merken die plantaardig zijn, of een plantaardig product hebben. Dit past bij wie ik ben als persoon en waar ik voor sta in het leven. Voor Kindly Made werkte ik bij verschillende bureaus als freelance grafisch vormgever. Ik kon toen niet mijn eigen klanten kiezen en dat ging mij dwars zitten. Ik was privé iedereen aan het vertellen hoe tof en makkelijk een vegan lifestyle is, maar ondertussen was ik op werk voor merken aan het werk die het tegenovergestelde zeiden. Ik realiseerde me dat ik als vormgever over de kennis beschik een brug te slaan tussen de consument en een merk. Zo ontstond het idee om het eerste volledig plantaardige branding-bureau op te richten.
Meedenken
Kindly Made bestaat sinds augustus 2019 en we werken uitsluitend voor plantaardige merken. De klant zelf hoeft van ons niet per se 100% vegan te zijn, maar het product waarvoor wij werken wel. Een vegetarisch product is niet genoeg. Wij hebben wel eens nee gezegd op een aanvraag omdat er 0,5% kippenei-eiwit in het product zat. Wanneer zo’n situatie zich voordoet denk ik graag mee hoe dierlijke ingrediënten vervangen kunnen worden voor plantaardige alternatieven, dat vind ik juist leuk!
Gun-cultuur
In Nederland is er een soort community waar veel ondernemers met plantaardige bedrijven elkaar ontmoeten. Er heerst een soort ‘gun-cultuur’ naar elkaar, omdat je toch allemaal met het zelfde doel bezig bent: de wereld een stukje beter te maken. Er zijn ook meet-ups, daar ga ik bijna altijd naartoe. Veel bedrijven stappen over op plantaardige producten waardoor ik steeds meer in een vegan wereld geloof.
Future-proof
Grote investeringsmaatschappijen investeren tegenwoordig ook in bedrijven zoals Oatly. Er zijn veel partijen die in de markt stappen van plantaardige producten omdat er geld te verdienen is. Al kost de investering ook veel tijd en energie. Een heel aantal bedrijven starten met plantaardige producten omdat ze een future-proof food product willen ontwikkelen, dan kom je altijd uit bij plantaardig. Wanneer er sprake is van een passie voor plantaardige producten dan vind je vaak wel meer lokaal. Zo heb ik een keer een ontwerp gemaakt voor handgemaakte, vegan zeepjes. Iemand uit Amsterdam maakt deze zeepjes thuis, aan de keukentafel, en verkoopt ze online en via een aantal winkels in Amsterdam.
Imagoveranderingen
Het imago van plantaardig eten is, gelukkig, aan het veranderen. Het ziet er tegenwoordig vaak hip en jong uit, met felle kleuren. Mensen staan sneller open voor plantaardig eten als het er mooi uitziet, dus het is fijn dat vegan voedsel er tegenwoordig zo goed uitziet. Kindly Made richt zich op de young professionals van 18 tot 35 jaar. Ook al zijn ze niet altijd vegan, ze staan heel erg open voor plantaardig eten. Je merkt verschillen tussen de generaties. Het zit zo in onze cultuur ingebakken om groente, aardappelen en vlees te eten. Vooral de ouderen houden hieraan vast. Verandering is voor veel mensen ook best eng en het kost tijd om veranderingen te integreren in je leven. Maar ik denk als je dit omarmt, dat je als persoon en mens heel erg groeit. Ik kan het iedereen aanraden!
Waarom ben jij veganist geworden?
Het zien van Cowspiracy heeft zoveel impact op mij en mijn gezin gemaakt, dat we per direct vegan zijn geworden. Dat is nu 5 jaar geleden. Mijn vader reisde voor zijn werk veel over de wereld. Tijdens een van zijn werktrips had hij Cowspiracy gezien. Toen hij na zijn trip thuiskwam zei hij tegen ons dat we die documentaire echt moesten gaan kijken. Vervolgens zijn we op een zondagochtend met het hele gezin, in onze pyjama, Cowspiracy gaan kijken. Dat heeft zoveel indruk op ons gemaakt! Ik was me hier totaal niet van bewust en wist toen niet dat er iets anders bestond dan vegetariër zijn, het hele begrip vegan kende ik niet eens.
Van de één op de andere dag vegan leven
Ik heb toen aan m’n gezin voorgesteld om een maand vegan te gaan leven, gewoon om te kijken hoe het zou voelen en we zouden er vast niet dood aan gaan. Iedereen stemde in, dus toen zijn we die dag nog vegan geworden. Ik dacht in eerste instantie dat het voor mij bij die ene maand zou blijven. Na twee weken vegan te leven voelde ik me veel energieker en ik kwam ineens vroeg m’n bed uit. In die maand begon ik steeds meer te leren over het veganisme en alles wat ermee te maken heeft. Ik heb allerlei documentaires gekeken waardoor ik erachter kwam hoe gruwelijk die hele ‘dierenindustrie’ is. Ik heb als een kind gehuild, dat wil ik nooit meer, daar wil ik nooit meer aan bijdragen! Door die informatie en beelden ben ik altijd vegan gebleven. Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik iets heb moeten inleveren, het is meer een verrijking voor me geweest.
In gesprek met niet-veganisten
Soms krijg je wel eens reacties van mensen die sceptisch of kritisch zijn op je leefstijl maar dat motiveerde me alleen maar om het tegendeel te bewijzen! In het begin vond ik de gesprekken rondom veganisme met niet-veganisten soms wel moeilijk, omdat ik er zelf nog niet zoveel vanaf wist. Maar door heel veel interviews van activisten, zoals Earthling Ed, te bekijken heb ik nu een heel scala aan vragen en argumenten paraat. Ik krijg vaak dezelfde vragen: “Waar haal je je proteïne vandaan?”, “Melk is toch niet slecht want een koe geeft nou eenmaal melk?”, “Is kaas dan ook melk?”. Als mensen over gezondheid beginnen zeg ik ook wel eens: “Google is op het woord ‘gezond’ en bekijk dan de afbeeldingen”. Mensen weten dat groenten en fruit gezond zijn, maar wanneer je besluit dat alleen nog maar te eten is het ineens ongezond!?
De vegan spiegel
Voor mijn gevoel spiegel je altijd de keuze die een niet-vegan maakt, als jij wel vegan bent. Dat kan voor sommigen best confronterend zijn. Ik denk dat veel mensen niet de connectie maken tussen waar hun eten vandaan komt en wat er voor nodig is om dat stukje vlees of kaas op je bord te krijgen. Als mensen zouden weten wat ze precies eten en wat er voor nodig is geweest om dat op hun bord te krijgen, dan denken ze er waarschijnlijk heel anders over. Ik ken niemand die graag beelden uit slachthuizen wilt zien, dus ergens weten mensen wel dat het niet goed is hoe het er aan toe gaat. Vroeger kon ik wel heftig op dit soort discussies reageren, maar tegenwoordig wil ik vooral laten zien hoe leuk een veganistisch leven is. Ik wil graag info verspreiden en vegan gerechten laten proeven. Vegan worden is voor mij echt de beste keuze ooit! Het enige waar ik spijt van heb is dat ik er niet eerder achter ben gekomen.
Wat betekent eten voor jou?
Ik vind lekker eten wel belangrijk, altijd al, maar waar mijn eten vandaan kwam en hoe voedzaam het was, daar was ik nooit mee bezig. Sinds ik vegan ben, ben ik veel meer gaan koken en in verbinding gekomen met mijn eten. Ik ben zelfs lekkerder gaan eten dan voorheen. Ik ben nu bezig met food-ontwikkeling en het maken van een kookboek met mijn zus. We proberen daarin niet te veganizen met vleesvervangers/opvolgers, maar juist met groentes en veel kruiden superlekkere gerechten te maken. Wat ik vaak voor vrienden maak is Mac & Cheese, met een kaassaus gemaakt van wortelen en kruiden. Ze scheppen dan echt drie keer op omdat ze dat zo lekker vinden. Met mijn zus samen maak ik vaak taco’s met jackfruit, wat lijkt op ‘pulled pork‘. We maken zelf alle tortilla’s, dat is super leuk. Vrienden geloven nooit dat het vegan is en zó lekker.
Gezond vegan zijn
Dr. Michael Greger heeft een boek geschreven ‘How Not to Die’. Het is een heel dik boek, van 700 pagina’s over een plantaardige leefstijl. Ik vind dat boek super interessant. Hij heeft ook een website met allemaal recepten. Daar haal ik veel informatie vandaan qua voeding. Als vegan heb je een schijf van vier, welke bestaat uit: groente, fruit, noten en zaden en peulvruchten zoals bonen. Daaruit haal je alles wat je nodig hebt. Vegan eten is niet altijd gezond. Als je iedere dag alleen maar vleesvervangers gaat eten is dat niet per se gezond. Het is makkelijk en lekker, maar het is ook goed om onderzoek te doen naar wat je allemaal kunt maken, wat je nodig hebt qua vitamines en waar je dat uit kunt halen.
Waarom zou de toekomst vegan moeten zijn?
Onze maatschappij is zo ingericht dat je altijd moet doorgaan, presteren en geen fouten mag maken. Maar dat gaat tegen onze natuur in, hoe we als mens zijn. De enige reden waarom we hier zijn is om te overleven en om ons voort te planten. Die hele realiteit lijken we te zijn vergeten. Ik denk dat we onze maatschappij anders moeten gaan inrichten: economie zou een ondersteunend element moeten worden van ecologie. We vergeten dat alles met elkaar verbonden is. Ik ben wel hoopvol naar de toekomst. De jongere generaties hebben vaak een goede, duurzame mindset. Daardoor denk ik dat het wel goed komt in de toekomst!
De aarde beter maken
Wat ik erg opvallend vind is dat er nog steeds zo veel mensen per dag zijn die sterven door honger. Dat komt doordat er te weinig voedsel is voor sommigen, terwijl wij (in het Westen) drie keer per dag vlees kunnen eten. We hebben 70 miljard dieren in de ‘vee’-houderij die jaarlijks worden geslacht, voor 7 á 8 miljard mensen. Bizar toch! In de huidige maatschappij worden dieren als producten gezien. Ik denk daarom dat het begint bij jezelf, bij de consument. Het is goed om jezelf open te stellen voor nieuwe uitdagingen en te ervaren dat het niet zo lastig is als je denkt. Veganisme is echt het allermakkelijkste wat je kunt doen om de aarde een stukje beter te maken.
Waarom help je mee aan de Vegan Kalender?
Ik help een organisatie, als de NVV, die zich inzet voor het verspreiden van de veganistische levenswijze heel graag. Persoonlijk volg ik de NVV al vanaf dat ik zelf vegan ben geworden. In die tijd hebben ze al zoveel betekend voor de Nederlandse vegans. Mijn favoriete actie blijft dan ook de introductie van vegan kaas op de pizza’s bij Domino’s, dat heeft echt een beweging in gang gezet. Tot op heden bestel ik daar nog steeds regelmatig een pizza. Het ontwerp maken voor de nieuwe Vegan kalender van de NVV zie ik dan ook als een kans om iets terug te doen voor de vereniging. Hierbij hoop ik dat nog meer mensen bekend worden met de NVV en zich uiteindelijk laten inspireren vegan te worden!
Wat is jouw advies voor (nog-)niet-vegans?
Ik adviseer je om vegans om hulp te vragen. Ik vind dat echt het leukste wat er is als iemand dat doet. Probeer het gewoon een maand en kijk hoe je je voelt. Ik denk dat het bij vegan zijn er heel erg om gaat wat voor gedachte je neerzet. Dus als je misschien een keer per ongeluk iets eet wat niet vegan is, dan is dat niet erg. Het gaat om het idee en je intentie. Als je begrijpt waarom je het doet, wordt het ook al een stuk makkelijker.
Documentaires kijken voor inspiratie
Ik raad anderen ook zeker aan om verder onderzoek te doen, zoals het bekijken van documentaires. Voor mij had Cowspiracy de meeste impact. Daarna ben ik Earthlings gaan kijken, What the Health, Forks over Knives, Game Changers (die heeft veel indruk op mannen gemaakt) en Seaspiracy. Van alles heb ik zoveel geleerd. Bijvoorbeeld bij Seaspiracy wordt gezegd dat als we allemaal zouden minderen of stoppen met vis eten, dat de zeebodem zich dan heel snel weer zou herstellen. Dat is de kracht van de aarde. Dus als we meer in balans zouden leven met de aarde, en meer zouden beseffen wat we hebben, dan herstelt het zichzelf wel weer. Een veganistisch leven is beter voor je geest, je lichaam, voor de planeet, voor de dieren én voor de mensheid.
