Dierlijke hulpstoffen vermijden
Patiënten kunnen aan de huisarts vragen om medicatie zonder een bepaald ingrediënt voor te schrijven. De patiënt kan ook zelf op onderzoek gaan. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen houdt een database bij van alle middelen die op de Nederlandse markt toegestaan zijn. In deze geneesmiddeleninformatiebank kan uitgebreid gezocht worden op de werkzame stof en bepaalde stoffen kunnen dan worden uitgesloten. Ieder medicijn in de database bevat een ingrediëntendeclaratie en een bijsluiter. Het gebruik van een ander medicijn dan voorgeschreven is door de behandelende arts, moet altijd besproken worden met de arts aangezien niet ieder middel hetzelfde werkt.
Apotheker
Je apotheek kan voor je nakijken of er dierlijke stoffen in je medicijnen zitten en indien mogelijk kijken of er diervriendelijke alternatieven zijn. Soms kan het medicijn van het gewenste merk niet voorgeschreven worden, omdat de apotheker geen contracten daarvoor heeft afgesloten. Je kan dan apothekers in de buurt contacteren om te vragen of zij dat merk wél kunnen leveren. Wanneer dat het geval is, kan je overstappen van apotheker.
Om te weten of de werkzame stof van een dierlijke oorsprong is, kun je het beste contact opnemen met de fabrikant.
Alle medicatie is op dieren getest. Moeten veganisten dan alle medicatie weigeren?
Veganisme strekt, volgens de definitie, tot zover het haalbaar is. Veganisten maken dus een afweging of het mogelijk is om af te zien van medicatie (die op dieren is getest) en kiezen bij voorkeur voor medicatie zonder stoffen die afkomstig is van dieren. De mogelijkheden hiervoor verschillen per situatie en per medicatie. Als het niet nemen van medicatie je gezondheid in gevaar brengt, dan heeft niemand daar natuurlijk wat aan, ook de dieren niet. Als gezonde, levende veganist kun je immers meer mensen inspireren om geen dieren te gebruiken.
Vaccins
Vaccins beschermen tegen infectieziekten zoals polio, de bof en kinkhoest. Een vaccin is vaak een verzwakt of inactief virus dat zorgt dat je lichaam afweerstoffen maakt tegen een bepaalde ziekte, waardoor je voor een bepaalde tijd beschermd bent. Momenteel zijn er nog geen vaccins beschikbaar die helemaal vrij zijn van diergebruik, je kunt dus niet kiezen voor een vegan vaccin.
Wat zijn vaccins?
Vaccins beschermen tegen infectieziekten zoals polio, de bof en kinkhoest. Dat werkt als volgt. In een vaccin zit een verzwakt of dood (ook wel geïnactiveerd) virus, dit zorgt ervoor dat je lichaam denkt dat het geïnfecteerd is. Je lichaam maakt vervolgens afweerstoffen aan tegen de infectieziekte, waardoor je voor korte of langere tijd beschermd bent tegen deze ziekte. Aan vaccins worden soms hulpstoffen toegevoegd om te zorgen dat je lichaam nog meer afweerstoffen aan gaat maken.1 In Nederland is er een rijksvaccinatieprogramma voor kinderen dat door de overheid wordt georganiseerd. Op de website Rijksvaccinatieprogramma.nl kun je precies zien welke vaccins wanneer worden gegeven. Deelname aan het rijksvaccinatieprogramma is overigens niet verplicht. Voor volwassenen wordt in sommige gevallen aangeraden om extra vaccins te nemen, bijvoorbeeld als je een risicoberoep uitoefent of naar bepaalde landen wilt reizen.2
Vaccins en diergebruik
Vroeger werden vaccins geproduceerd met behulp van (lichaamsdelen van) dieren. Niercellen van apen werden bijvoorbeeld gebruikt om het poliovirus op te laten groeien. Inmiddels zijn deze dieren vervangen door continue cellijnen. Dat is een cellijn die je als het ware steeds weer kunt kopiëren, er wordt dus geen dier meer voor gebruikt.3 Voor sommige vaccins worden nog wel (cellen van) embryo’s uit kippeneieren gebruikt (griepvaccins, gele koorts, BMR). De vaccins worden gezuiverd, waardoor er vrijwel geen ei meer in het vaccin zit.4
Om de veiligheid en werkzaamheid van vaccins te testen, worden proeven gedaan, zowel dierproeven als in-vitro proeven. Het aantal dierproeven dat hiervoor gedaan wordt, is al sterk afgenomen. De overheid heeft als doel gesteld deze dierproeven uit te faseren, zodat ze in 2025 niet meer gedaan worden.5
Zijn vaccins vegan?
Vaccins zijn (nog) niet dierproefvrij en het productieproces is niet altijd vrij van dierlijke ingrediënten. Momenteel zijn er nog geen vaccins beschikbaar die helemaal vrij zijn van diergebruik, je kunt dus niet kiezen voor een vegan vaccin. Dit maakt vaccins een moeilijke kwestie voor veganisten.
De definitie van veganisme is: “Veganisme is een levenswijze waarbij – voor zover praktisch haalbaar – wordt afgezien van alle vormen van exploitatie van, en wreedheid naar, dieren voor eten, kleding of andere doeleinden.”
Het veganisme laat dus de ruimte om toch te kiezen voor een niet veganistisch product wanneer het niet mogelijk is om voor een alternatief te kiezen, en het ook noodzakelijk is. Niet vaccineren kan voor grote gezondheidsproblemen zorgen, niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen. Als te weinig mensen zich laten vaccineren, kan de groepsimmuniteit in gevaar komen, waardoor epidemieën van infectieziekten weer terug kunnen komen. Als je ziek wordt, zul je bovendien nog meer medicatie nodig hebben, die ook op dieren getest is en mogelijk dierlijke bestanddelen bevat.
Vaccins zijn dus een van de uitzonderingssituaties die noodzakelijk zijn, en er geen vegan alternatieven beschikbaar zijn. Al kan iedere veganist zijn eigen afweging hierin maken. Wel kunnen veganisten hun best doen om te zorgen voor een vraag naar vegan alternatieven, door ernaar te vragen bij de apotheek en huisarts.
Bronnen
Externe links
- Geneesmiddeleninformatiebank – College ter Beoordeling van Geneesmiddelen
- Rijksvaccinatieprogramma
