Jong en vegan: Fleur Smits uit Voerendaal

De waarden die jongeren omarmen, spelen een rol in de rest van hun leven. In een reeks interviews gaan wij in gesprek met veganisten van generatie Z: geboren tussen 2001 en 2015. Een broeinest voor gamechangers als het gaat om de grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. Welke keuzes hebben zij al gemaakt, hoe beïnvloeden ze anderen en welke rol zien zij voor zichzelf weggelegd in de toekomst?

Met mijn muziek wil ik mensen aan het denken zetten

“I never saw my mother back. I can still hear her in my head. The way she screamed when I was torn away…” Muisstil is het als Fleur Smits tussen het voor- en hoofdgerecht van een vegan diner met 62 gasten in Roermond als eerste haar lied Remember zingt. Met haar relaas over het lot van een big in de bio-industrie deelt ze een mokerslag uit. Smakelijk eten, wie durft nog te kiezen voor dierenleed op zijn bord?

Fleur is 21 jaar en studeert aan de Kunstacademie in Maastricht. Ook is ze actief als singer-songwriter. Ze begeleidt zichzelf op de piano en gitaar. Met haar muziek wil ze een stem geven aan wie niet wordt gehoord: dieren, menselijk en niet-menselijk, en planten. Landelijke bekendheid kreeg ze door haar deelname aan het RTL4-programma ‘De Piano’. Daarin speelde en zong ze ook het nummer Remember. Zo vestigde ze de aandacht op de uitbuiting van varkens.

Onveilig gevoel overbrengen

Wie Fleur zoekt op internet, komt haar ook tegen bij Missie538. Daar zamelde ze met haar muziek geld in voor het Prinses Maxima Centrum. De gemeente Voerendaal waardeerde dit twee jaar geleden met een jeugdlintje. Dit goede doel is niet zomaar gekozen. Bij Fleur zelf werd op vierjarige leeftijd een hersentumor geconstateerd. Behandeling volgde in Maastricht. Gelukkig is haar situatie nu veilig en stabiel. Maar door de tumor en behandeling liep ze niet-aangeboren hersenletsel op. Vanwege de belemmeringen die dat oplevert, komt Fleur nog regelmatig bij het Prinses Maxima Centrum in Utrecht voor onderzoeken.

De ervaringen met haar ziekte en het gevolg ervan hebben Fleur gevormd, vertelt ze. “Ik denk daardoor heel bewust na over hoe anderen pijn ervaren. Misschien zet je zelf een extra stapje als je nare dingen hebt meegemaakt. Als klein kind begreep ik niet wat me overkwam bij behandelingen. Dat leverde een onveilig gevoel op. Daardoor kan ik me bijvoorbeeld goed voorstellen wat de impact op niet-menselijke dieren is als ze worden weggehaald bij hun moeder.” Dat gevoel weet Fleur treffend over te brengen met Remember. Daar kun je niet naar luisteren zonder brok in de keel.

Geen levensstijl die iemand pijn doet

Fleur stopte rond haar 13e met het eten van vlees. “We hadden in die tijd konijntjes. Toen die overleden, was ik heel verdrietig. Tijdens het avondeten realiseerde ik me echter dat er een ander dood dier op mijn bord lag. Hoe kon ik nu verdriet hebben over het ene dier en het andere gewoon opeten?”

“Hoe meer ik las over eieren, melk, honing en wol, hoe meer ik besefte hoe dat eraan toeging. Toen wilde ik geen levensstijl meer waar iemand pijn van heeft. Mijn zus volgde. Eerst kookte mijn moeder nog apart voor ons, en voor haar en mijn vader. Iedere dag was dit onderwerp van gesprek. Vervolgens maakten ook zij de keuze om geen vlees meer te eten. Wel eten ze nog kaas. Soms kan ik het niet laten daar een opmerking over te maken. Natuurlijk hoop ik dat ook zij nog eens volledig vegan worden.”

Gasten positief verrassen

“In mijn vriendenkring zijn veel mensen vegetarisch of veganistisch. Ik kan mijn gevoel wel opzij zetten als iemand nog vlees eet, anders wordt mijn sociale kring wel heel klein. Als er voor mij dan niets is op een verjaardag, denk ik: ‘Ik kom niet voor het eten, maar omdat je jarig bent.’ Maar bij mijn eigen verjaardagsfeestjes vind ik het leuk om ‘uit te pakken’. Dan zeg ik niet dat alles vegan is en hoop ik dat mijn gasten positief verrast zijn.”

Ook teksten over fijne dingen

Voor Fleur is duidelijk dat iedere keuze die je maakt, impact heeft op de leefwereld van alle – ook menselijke – dieren. Veel van haar teksten komen dan ook voort uit frustratie over wat onrechtvaardig is. “Zoals de gevolgen van klimaatverandering waar vlees eten zo’n impact op heeft. Mensen vluchten daarvoor, terwijl de grote rijke bazen niets voor hen doen. Maar we moeten onszelf ook niet verliezen in wat niet goed gaat. Als je gaat tellen hoeveel dieren er elke seconde in Nederland worden vermoord, word je gek. Daarom gaan mijn teksten ook over fijne dingen die wel goed gaan.”

“Zo zijn er steeds meer mensen die denken vanuit het belang van de aarde, de ecocentrische visie. Dat is een stabieler uitgangspunt dan het menselijk perspectief. Ik heb wel eens het gevoel gehad dat ik alleen stond in wat ik onrechtvaardig vind. Maar door anderen te ontmoeten die zich inzetten voor dierenrechten en natuurrechten, en die opkomen voor het klimaat, heb ik ervaren dat dit niet zo is. Bijvoorbeeld bij PINK!, de jongerenorganisatie van Partij voor de Dieren. Dat geeft me verlichting en is draaglijker dan in mijn eentje te blijven denken. Ik hoor dan ook van anderen dat er wel veranderingen zijn.”

Zeggen waar het op staat

Als tekstschrijver is Fleur zich heel bewust van haar woordkeuze. “Ik wil mensen niet afschrikken, maar zeg wel waar het op staat. Bijvoorbeeld door niet te spreken over slachten, maar over doden of vermoorden van niet-menselijke dieren. Dat roept het beeld op van levende wezens in plaats van een stuk vlees. Misschien doet dit iets met mensen, zonder dat het zegt of hun keuzes goed of fout zijn. Ook als ik ergens speel en toelichting geef op een nummer, let ik op mijn woordkeuze. Ik hoop dat ik zo aanzet tot denken en gesprekken op gang breng. De kans die mijn optredens mij hiervoor bieden, wil ik benutten.”

Zuinig omgaan met energie

Fleur moet door haar niet-aangeboren hersenletsel zuinig omgaan met haar energie. Een avond optreden betekent daarna zeker twee dagen rust nemen. Dat is het haar waard. “Ik kies wat ik echt leuk vind – muziek maken en tekenen – en niet in wat veel geld of baanzekerheid oplevert. Na de kunstacademie wil ik een bachelor of music doen op een manier waarmee ik mijzelf uitdaag. Bijvoorbeeld door op kamers te gaan in de Randstad. Over een tijdje hoop ik mijn eigen muziek uit te brengen op een streamingsplatform. Ook ben ik nog zoekende hoe ik muziek en beeld kan onderbrengen onder één concept.”

Als een van de mooiste ervaringen met haar muziek beschouwt Fleur haar deelname aan het programma ‘De Piano’. “Ik vond dat zo speciaal omdat ik met Remember een nummer speelde over een niet zo standaard thema op de commerciële tv. En dat dit verhaal dan toch wordt gekozen voor zo’n groot podium. Ik heb er veel mooie reacties op gekregen. Mensen lieten me weten aan het denken gezet te zijn. Heel bijzonder dat dit dan gebeurt door iets wat ik in mijn eigen hoofd heb gecreëerd, omdat ik me boos voelde over wat we met varkens doen.”

Fijner en vrijer leven

“Voor andere jongeren heb ik het volgende advies. Wees eerlijk naar jezelf en sluit niet je ogen voor hoeveel leed de mens andere dieren aandoet. Is dat echt iets wat jij in stand wilt houden? Of durf je jezelf uit te dagen om in kleine, bewuste stapjes over te schakelen op plantaardig eten? Dat biedt genoeg opties om ook gezonder te leven. Bovendien voelt het leven veel fijner en vrijer.”

Meer zien en horen van Fleur?
Kijk op het YouTube-kanaal van Fleur Smits
Of bezoek de Instagram-pagina van Fleur Smits