Melk, de witte motor. Wie kent de leus niet? Melk is de basis van producten zoals kaas, yoghurt, boter en ijs.
Wat is er mis met zuivel?
Voor de productie van melk worden meestal koeien of geiten gebruikt. De dieren zijn zo gefokt dat ze steeds meer melk geven. Een eeuw geleden gaf een koe zo’n 2.500 kg melk. Tegenwoordig ligt dat rond de 8.000 kilo per jaar. Een koe geeft niet zomaar melk. Net als elk zoogdier dient ze eerst te bevallen van een kind. Daarom wordt een koe elke keer opnieuw zwanger gemaakt. Na de bevalling wordt de koe vrijwel direct gescheiden van haar kalf, ook in de biologische veehouderij. Daarna zal zij zo’n 10 maanden dagelijks gemolken worden. Na die periode begint het circus opnieuw. Van inseminatie tot het scheiden van moeder en kind. Tot de koe na gemiddeld 5,5 jaar is afgeschreven en afgevoerd wordt naar het slachthuis. Pasgeboren koekalfjes staat hetzelfde lot te wachten als hun moeder. Stierkalfjes worden na zo’n 6 maanden geslacht.
Melk, je kan zonder!
Melk is niet nodig om te zorgen dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Er zijn verschillende alternatieven, opvolgproducten (sojamelk, sojayoghurt) en het eten van eiwit- en calciumrijke voedingsmiddelen (peulvruchten, boerenkool en rucola).
Koemelkopvolgers
Er zijn heel veel opvolgers voor koemelk in de winkel te koop. Zoals amandelmelk, havermelk of rijstmelk. Qua voedingswaarde verschillen deze behoorlijk van elkaar. Sojamelk en erwtenmelk zijn eiwitrijk en lijken daardoor qua voedingswaarde het meest op koemelk. Vaak is plantaardige melk verrijkt met calcium, vitamine B12, vitamine D en soms vitamine B2. Dit is echter niet het geval bij biologische producten, omdat hier geen voedingsstoffen aan toegevoegd mogen worden. Vaak wordt gedacht dat het drinken van koemelk of plantaardige melk nodig is voor voldoende eiwit en calcium, dit is niet het geval. Desalniettemin kan verrijkte plantaardige zuivel een goede aanvulling zijn op een gezond voedingspatroon. Zie onze kennispagina’s voor meer informatie over eiwitten en calcium.
Yoghurt/kwarkopvolgers
Er zijn ook verschillende yoghurt en kwarkopvolgers, zoals sojayoghurt, kokosyoghurt of amandelkwark. Net als bij de koemelkopvolgers geldt dat de ongezoete en naturel varianten op basis van soja (indien verrijkt met vitamine B12 en calcium) qua voedingswaarde gelijkwaardig zijn aan koemelkyoghurt.
Kaasopvolgers
Er komen ook steeds meer plantaardige kaasopvolgers op de markt. Ze verschillen veel in smaak, dus net als met melk en yoghurt is dit een kwestie van proberen welke je lekker vindt. Er zijn kazen op basis van plantaardige olie (vaak kokosolie) en op basis van noten. De kazen op basis van noten zijn hierbij vaak een gezondere keuze, omdat die meer nuttige voedingsstoffen bevatten en minder geraffineerd zetmeel en verzadigd vet. Een andere manier om kaas te vervangen is door middel van edelgistvlokken. Deze hebben een heerlijke, hartige smaak. Je kunt ze over de pasta strooien of er lekkere “kazige” sauzen mee maken. Bekijk recepten met edelgist voor inspiratie.
Zelf maken
Wist je dat je plantaardige melk, yoghurt en kaas ook relatief eenvoudig zelf kunt maken? Op internet zijn veel recepten te vinden om mee aan de slag te gaan! Let wel op dat zelfgemaakte melk geen toegevoegde voedingsstoffen bevat. Kijk eens op de website van Martine!
Nog veel meer lekkers
Er zijn nog veel meer plantaardige opvolgers verkrijgbaar zoals slagroom, ijs en kookroom. Op Vegan Wiki vind je nog veel meer producten.
